پت اسکن چیست و چگونه کار می کند؟

پت اسکن: تصویربرداری پزشکی هسته ای، به منظور تولید 3 بعدی، تصاویر رنگی از فرایند های عملکردی در درون بدن انسان است.

PET مخفف positron emission tomography به معنی توموگرافی انتشار پوزیترون است.

جفت اشعه گامایی که از مولکولهای بیولوژیکی فعال به طور غیر مستقیم در بدن ساطع میشود به وسیله ردیاب پوزیترون آشکار میشود. تصاویر توسط کامپیوتر بازسازی و تجزیه وتحلیل می شود. از نظر زمان قرار گرفتن بیمار شبیه ماشین آلات مدرنی که اغلب در سی تی اسکن با اشعه ایکس استفاده می شود هستند.

از پت اسکن می توان برای تشخیص بیماری، و میزان توسعه بیماری در بدن بهره برد و اغلب برای دیدن چگونگی مراحل پیشرفت در درمان بیماری نیز کاربرد دارد

پت اسکن چگونه کار می کند؟

قبل از انجام پت اسکن، داروی رادیواکتیو در سیکلوترون تولید شده است. داروی رادیواکتیوی که به مواد شیمیایی طبیعی بدن می پیوندد.

این ماده شیمیایی طبیعی می تواند گلوکز، آب، آمونیاک و یا … باشد که به عنوان مواد شیمیایی طبیعی شناخته شده اند. رادیو دارو به بدن بیمار تزریق می شود و در این حال radiotracer ساخته میشود.

radiotracer به محلهایی میرود که در حالت طبیعی در آن محلها یافت میشود به عنوان مثال، FDG)fluorodeoxyglucose) داروی رادیو اکتیوی است که به گلوکز می پیوندد تا یک radiotracer ساخته شود.

گلوکز به بخشهایی از بدن میرود که برای تامین انرژی به قند نیاز دارند. بافتهای طبیعی در مصرف انرژی با بافتهای سرطانی متفاوتند یعنی تراکم FDG در بافتی نشانه سرطانی بودن آن بافت خواهد بود.

آشکار سازی پوزیترون: پت اسکن با آشکار ساختن انرژی گسیل شده توسط ذرات بار مثبت (پوزیترون) تصویر سازی می کند. از شکسته شدن radiotracer در داخل بدن بیمار پوزیترون ساخته شده است این انرژی به صورت یک تصویر 3 بعدی بر روی مانیتور کامپیوتر ظاهر میشود.

تصویر: تصویر نشان میدهد که عملکرد قسمت های مختلف بدن بیماران با توجه به چگونگی شکستن radiotracer چگونه می باشد. تصویر پت وجود سطوح مختلف پوزیترون را بر اساس درخشندگی و رنگ نمایش می دهد.

وقتی که فرآیند تصویر برداری کامل شود پزشک رادیولوژیست ارزیابی خود را گزارش می دهد. رادیولوژیست یک دکتر متخصص در تفسیر این نوع از تصاویر و همچنین اسکن MRI، سی تی اسکن، سونوگرافی و تصاویر اشعه ایکس است.

چرا پت اسکن مورد نیاز است؟

پت اسکن معمولا در کنار اشعه ایکس و یا MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی) استفاده میشود.

پزشکان از آن به عنوان یک تست تکمیلی در کنار روشهای اصلی دیگر استفاده میکنند. انها برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر در مورد سلامتی بیمار از این روش استفاده میکنند. اطلاعات بیشتر اطلاعاتی است که پزشک را در جهت انتخاب و یافتن روش درمانی موثر تر یاری میکند.

استفاده از فن آوری های تصویربرداری ترکیبی ممکن است کلیدی به منظور متوقف کردن و حتی جلوگیری از بیماری های دیگر هم باشد.

بزرگترین مزیت پت اسکن، در مقایسه با MRI اسکن و یا اشعه ایکس، این است که میتواند عملکرد بدن بیمار را نسبت به آنچه به ظاهر سالم می آید نشان بدهد.

کاربردها و موارد استفاده:

پت اسکن معمولا برای تحقیق شرایط زیر انجام میشود:

• Epilepsy یا صرع: پت اسکن می تواند بخشی از مغز بیماری که تحت تاثیر صرع قرار میگیرد نشان دهد. این موضوع به پزشکان کمک میکند که مناسبترین روش درمانی را انتخاب کنند. درحالیکه MRI و یا سی تی اسکن برای افراد بعد از یک تشنج توصیه میشود.
• Alzheimer’s disease یا بیماری آلزایمر: در کمک به دکتر در تشخیص بیماری آلزایمر بسیار مفید و موثر است. با اندازه گیری مقدار جذب قند در مغز دقت تشخیص نوعی ازدمانس را که اغلب با آلزایمر اشتباه میشود افزایش می دهد.
• Cancer یا سرطان: پت اسکن می تواند، مرحله سرطان را نشان دهد، نشان دهد که آیا سرطان گسترش یافته است، به پزشکان کمک کند که در درمان سرطان مناسب ترین تصمیم را بگیرند، و تاثیر ادامه شیمی درمانی را به پزشک نشان دهد. پت اسکن چندین هفته بعد از شروع درمان می تواند نشان دهد برای که آیا تومور به درمان با تابش پاسخ می دهد.
• Heart disease یا بیماری های قلب: پت اسکن به تشخیص محل آسیب دیده در قلب کمک می کند هر گونه عیب در کار قلب بیشتر احتمال دارد تا با کمک گرفتن از پت اسکن آشکار شوند.
• Medical researes پژوهش های پزشکی: محققان، به خصوص افراد دخیل در چگونگی عملکرد مغز حجم عظیمی از اطلاعات حیاتی را از پت اسکن دریافت می کنند.

چه تفاوتی بین پت اسکن و MRI یا سی تی اسکن وجود دارد؟

سی تی اسکن یا MRI می تواند اندازه و شکل اندام بدن و بافت را ارزیابی کند. با این حال، آنها نمی توانند عملکرد اندام را نشان دهند..

پت اسکن عملکرد فیزیولوژیک اندام را نشان می دهد. به عبارت دیگر ، MRI یا سی تی اسکن به شما آنچه که به نظر میرسد را نشان میدهد، در حالی که پت اسکن می تواند آنچه که در عملکرد عضو واقعا وجود دارد نشان دهد.

در طول پت اسکن چه اتفاقی می افتد ؟

در بیشتر موارد، نیازی به بستری بیمار در شب قبل از آزمون پت وجود ندارد.

به اکثر بیماران گفته خواهد شد از مصرف هر گونه مواد غذایی برای حداقل چهار تا شش ساعت قبل از اسکن بپرهیزند، اما به نوشیدن مقدار زیادی آب سفارش می شوند. گاهی هم از بیماران خواسته خواهد شد که از مصرف کافئین به مدت حداقل 24 ساعت قبل از پت اسکن خودداری کنند.

مقدار کمی از رادیودارو یا به بازوی بیمار تزریق می شود و یا به صورت گاز تنفس میشود. رسیدن هر دارویی به هدف مورد نظر در بدن ممکن است از 30 دقیقه تا 90 دقیقه طول بکشد.

در زمان انتظار کشیدن برای رسیدن رادیو دارو به محل مورد نظر بیمار باید ثابت بماند و صحبت نکند. ممکن است به برخی از بیماران برای آرامش دارو یی مثل دیازپام داده شود.

هنگامی که بیمار آماده است او را به اتاقی که در آن پت اسکن قرار دارد می برند برای دراز کشیدن روی میز cushioned .دستگاه دارای یک تونل بزرگ در انتهاست که بیمار درون آن برده میشود.سپس از بدن تصویر برداری میشود.

در مراکز بسیاری بیماران قادرند در طول اسکن موسیقی گوش دهند.

در طول اسکن بی حرکت بودن بیمار بسیار اهمییت دارد. با توجه به این که چه بخشی از بدن اسکن میشود، کل فرایند از حدود 30 تا 60 دقیقه طول می کشد.

اگر بیمار احساس ناخوشایندی داشته باشد می تواند زنگ اخبار را فشار دهد. در طول کل فرآیند بیمار توسط کارشناس نظاره می شود.

پروسه تصویر برداری اصلا دردناک نیست.

بیشتر بیماران می توانند بعد از انجام اسکن به خانه بروند. پزشک بیمار رابه مصرف مقدار زیادی مایعات به منظور دفع سریعتر مواد رادیو اکتیو از بدن سفارش می کنند. کارشناسان معتقدند که radiotracers باید به طور کامل در عرض سه تا چهار ساعت پس از ورود به بدن آن را ترک کنند.

چه کسی نباید پت اسکن نماید؟

زنان باردار و زنانی که به نوزاد خود شیر می دهند باید پت اسکن را به عنوان یک خطر برای نوزاد خود بدانند و هر زنی باید حاملگی خود را قبل از اسکن به پزشک اطلاع دهد و افرادی هم که پت اسکن انجام داده اند باید در ساعات اولیه بعد از پت از خانمهای باردار و نوزادان و کودکان خردسال فاصله بگیرند.

نوشته شده توسط کریستین نوردویس ترجمه سارا محمدی از سایت مدیکال نیوز تودی

https://www.medicalnewstoday.com/articles/154877