اثر پروانه ای چیست؟

اثر پروانه ای این ایده است که رویدادهای کوچک و به ظاهر پیش پا افتاده ممکن است در نهایت منجر به عواقبی بسیار بزرگتر شوند.

به عبارت دیگر، آنها تأثیرات غیرخطی بر سیستم های بسیار پیچیده دارند. به عنوان مثال، وقتی پروانه ای در هند بال می زند، این تغییر اندک فشار هوا می تواند سرانجام باعث گردباد در آمریکا شود.

اثر پروانه ای توسط چه کسی ابداع شد؟

اصطلاح “اثر پروانه ای” در دهه 1960 توسط ادوارد لورنز (Edward Lorenz)، استاد هواشناسی در انستیتوی فناوری ماساچوست، كه در حال مطالعه الگوهای هوا بود، ابداع شد.

وی مدلی را ابداع کرد که نشان می دهد اگر دو نقطه نشان دهنده هوای فعلی نزدیک به یکدیگر را مقایسه کنید، آنها به زودی از هم دور می شوند و بعداً، یک منطقه می تواند با طوفان های شدید مواجه شود، در حالی که منطقه دیگر آرام است.

در آن زمان ، آمار شناسان هواشناسی تصور می کردند شما باید بتوانید آب و هوای آینده را بر اساس بررسی سوابق تاریخی پیش بینی کنید تا ببینید چه اتفاقی افتاده است.

 لورنز شک داشت. او در حال اجرای یک برنامه رایانه ای برای آزمایش شبیه سازی های مختلف هوا بود و متوجه شد که گرد کردن یک متغیر از 506.127 به 506 به طور چشمگیری باعث تغییر پیش بینی های هوا در شبیه سازی شد.

حرف او این بود که پیش بینی آب و هوا برای دوربرد عملاً غیرممکن است، زیرا انسان توانایی اندازه گیری پیچیدگی خارق العاده طبیعت را ندارد.

دلیل این اثر چیست؟

 متغیرهای خیلی ساده ای وجود دارند که می توانند به عنوان نقاط محوری عمل کنند، و عواقب بسیار بزرگتری به بار می آورند.

“به هم پیوستگی” بی شماری در طبیعت وجود دارد. اگر یک تغییر کوچک در طبیعت ایجاد کنیم، هرگز نمی دانیم چه اتفاقی در سر دیگر دنیا اتفاق می افتد و تغییرات بعدی برای بازگرداندن وضعیت قبلی بسیار پیچیده خواهد بود.

بنابراین، اثر پروانه ای به این معنی است که تغییرات کوچک می تواند عواقب بزرگی داشته باشد.

لورنز سعی داشت بگوید که ما نمی توانیم این تغییرات را ردیابی کنیم. ما واقعاً دقیقاً نمی دانیم چه عواملی باعث می شود الگوی هوا از یک جهت دیگر عبور کند.

لورنز این کار را “وابستگی حساس به شرایط اولیه” نامید وقتی که کار خود را در مقاله ای با عنوان “جریان غیر دوره ای قطعی” به مردم معرفی کرد. (اصطلاح “اثر پروانه ای” را او در سخنرانی های بعدی در مورد این موضوع بیان کرد.)

اثر پروانه ای و نظریه آشوب

بعداً دانشمندان دیگر به اهمیت کشف لورنز پی بردند. بینش وی بنیادی را برای شاخه ای از ریاضیات موسوم به نظریه آشوب ایجاد کرد.

این نظریه ایده تلاش برای پیش بینی رفتار سیستم هایی که ذاتاً قابل پیش بینی نیستند می باشد.

هر روز می توانید نمونه هایی از اثر پروانه را مشاهده کنید. آب و هوا فقط یک نمونه است. تغییر اقلیم مورد دیگری است.

در تحقیقات بعمل آمده، یکی از این تأثیرات غیرمستقیم بررسی شد و دیده شد که چگونه آب و هوای آینده به آرامی باعث عدم تطابق در مکان فضایی یک پروانه و گیاه میزبان آن خواهد شد.

اگر بخواهیم لحظه ای مکث کنیم و به همه گونه های دیگر موجود در یک شبکه غذایی بیندیشیم، ناگهان احتمال بسیاری از گونه ها – نه فقط یک پروانه کوچک – وجود دارد. این تأثیر پروانه در عمل است..

به عنوان مثال، حیواناتی که از آن پروانه تغذیه می کنند و حیواناتی که از آن حیوانات تغذیه می کنند، یا سایر گونه های حشرات با هم، یا حتی سایر پروانه ها چه می کنند؟

 پروژه کاملا کنترل شده است زیرا گونه های پروانه ما فقط یک نوع گیاه را می خورند، اما وقتی کل اکوسیستم را در نظر بگیرید) منطق آن حفظ می شود.

چگونه اثر پروانه ای را کنترل کنیم؟

وقتی شروع به بررسی این می کنیم که چگونه یک تغییر کوچک می تواند به سرعت منجر به پیامدهای ناخواسته زیادی شود، طبیعتاً جای نگرانی وجود دارد.

به عنوان مثال، محدود کردن ساخت سد های برق ممکن است انواع خاصی از آسیب های زیست محیطی را کاهش دهد. اما در از بین بردن این منبع احتمالی انرژی پاک، ما تمایل به استفاده از سوخت های فسیلی داریم که باعث گرم شدن کره زمین می شوند.

یارانه های سوخت های زیستی، به منظور کاهش وابستگی ما به سوخت های فسیلی، باعث افزایش تخریب جنگل های بارانی، ضایعات آب شیرین و افزایش قیمت مواد غذایی شده است که اقشار فقیرتر جمعیت انسانی را تحت تأثیر قرار داده است.

چگونه ممکن است بدون ترس از آسیب رساندن، در زندگی خود کارهای زیادی انجام دهیم؟

 به عنوان نمونه به پروانه ها برمی گردیم.

شناخت بهتر از اثرات غیرمستقیم، یكی از مهمترین مراحل تلاش برای كاهش این اثرات است. به زبان ساده تر، صرفاً نزدیك نگه داشتن طبیعت به حالت اولیه خود مهمترین چیز است.

“اکوسیستم ها بسیار پیچیده هستند و از بین رفتن یک گونه خاص ممکن است تأثیر محسوسی نداشته باشد، اما می تواند اثرات ناگهانی بر کل سیستم داشته باشد.”

پس ما باید در نظر بگیریم که چگونه اثر پروانه ای می تواند در زندگی فردی ما نقش داشته باشد. با نزدیک به 8 میلیارد انسان در کره زمین، فقط یک نفر می تواند تغییراتی ایجاد کند که در اطراف زمین طنین انداز شود.

پس وسایلی که می خریم، افرادی که با آنها ارتباط برقرار می کنیم و چیزهایی که می گوییم، هرکدام می توانند تأثیرات ناگهانی خود را در جامعه داشته باشند.

 به همین دلیل مهم است که تلاش کنیم برای ایجاد یک تأثیر مثبت و اینکه سعی کنیم یک فرد خوب باشیم.